ประจำเดือนไม่ปกติ
ประจำเดือนหรือรอบเดือน คือ เลือดที่ไหลออกมาจากช่องคลอดผู้หญิงในแต่ละเดือนอันเป็นผลมาจากการตกไข่ที่ไม่ได้รับการผสม แม้แต่ละเดือนจะมีรอบเดือนตามปกติ แต่อาจมีบางอาการที่เป็นสัญญาณการเจ็บป่วยที่ไม่ปกติซ่อนอยู่
ในแต่ละเดือน ร่างกายของผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์จะมีฮอร์โมนจากสมองควบคุมกระบวนการเกิดประจำเดือนทำให้มีการตกไข่ และมีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเอสโตรเจน กับโปรเจสเตอโรน ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศ เพื่อเตรียมมดลูกให้พร้อมสำหรับการตั้งครรภ์ อย่างการสร้างเนื้อเยื่อที่ผนังมดลูกให้หนาขึ้น แต่หากไข่ที่ตกไม่ได้รับการปฏิสนธิกับสเปิร์มของเพศชาย เยื่อบุโพรงมดลูกที่ถูกสร้างขึ้นเหล่านี้ก็จะหลุดลอกออกและไหลออกมาจากช่องคลอดในรูปของเลือด โดยกระบวนการนี้ใช้รอบเวลาในการเกิดโดยเฉลี่ยประมาณ 28 วัน อาจมาก่อนหรือหลังเล็กน้อย โดยทั่วไปรอบประจำเดือนของผู้หญิงจึงอยู่ในช่วง 21-35 วัน
ประจำเดือนมาไม่ปกติ
หลายคนอาจเคยมีช่วงเวลาที่ประจำเดือนมาไม่ปกติ มามาก มาน้อย มาช้า หรือมีอาการก่อนประจำเดือนมาที่ผิดปกติ อย่างปวดท้องมาก ปวดหัว หรือมีเลือดไหลที่ไม่ใช่เลือดประจำเดือน
อาการบางอย่างอาจเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนในช่วงมีประจำเดือน แต่อาการบางอย่างอาจเป็นสัญญาณสำคัญของโรคหรืออาการเจ็บป่วยอย่างอื่น ซึ่งควรไปปรึกษาแพทย์หากพบอาการดังต่อไปนี้
5 สาเหตุใหญ่ ๆ ที่พบว่าประจำเดือนไม่มาตามปกติ
1. ตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์เป็นการตั้งข้อสันนิฐานอันดับแรกหากประจำเดือนไม่มาตามปกติ ส่วนจะทำให้ใครดีใจหรือเสียใจนั้นก็อยู่ที่ความตั้งใจแล้วล่ะ แต่อย่างไรก็ตามช่วงเวลาที่ประจำเดือนไม่มาเพราะการตั้งครรภ์ ไม่ได้กินเวลาเพียง 9 เดือนเท่านั้น ในช่วงที่ให้นมบุตรประจำเดือนก็อาจจะยังไม่มาได้เช่นเดียวกัน
2. ความเครียด อีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ประจำเดือนมาผิดปกติ โดยเฉพาะ Working woman ทั้งหลายที่มีภาระเรื่องงานให้ต้องคิดมากมาย หรือบางคนที่มีเรื่องส่วนตัวจนทำให้เครียดเอามาก ๆ อาการเครียดไม่ได้ส่งผลต่อสภาวะทางจิตใจเท่านั้น แต่มันมักเป็นที่มาของอาการผิดปกติทางร่างกายหลายร้อยอย่าง รวมถึงทำให้ประจำเดือนขาดด้วย
3. กินยาคุมกำเนิด เพราะกลุ่มยาคุมกำเนิดนี้เป็นการทำงานโดยตรงกับฮอร์โมนเพศหญิง โดยเฉพาะฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน การรับประทานยาคุมกำเนิดนาน ๆ อาจส่งผลให้ประจำเดือนขาดได้
4. สุขภาพไม่แข็งแรง หลายคนที่ประจำเดือนมามาปกติเพราะเป็นโรคส่วนตัว บ่อยครั้งที่ประจำเดือนมา-ไม่มา สลับเดือนกัน หรือบางทีประจำเดือนไม่มามากกว่าเดือนที่มาเสียอีก กลุ่มคนเหล่านี้ต้องรับประทานยาเพื่อให้ประจำเดือนมาตามปกติ แต่ต้องพบแพทย์เป็นประจำ เพราะมักส่งผลทำให้มีบุตรยากเมื่อต้องการที่จะตั้งครรภ์
5. ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด อาการจะคล้าย ๆ กับสาเหตุก่อนหน้า ประจำเดือนมักขาดเป็นเวลา 2 เดือนบ้าง หรือ 3 เดือนบ้าง แต่ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดว่าเป็นเพราะอะไร ทั้ง ๆ ที่สุขภาพก็แข็งแรงดี สภาวะจิตใจก็ดี ไม่มีเรื่องเครียดใด ๆ อาการแบบนี้ปล่อยไว้นานไม่ได้ จำเป็นต้องพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุแก้ไขอย่างจริงจัง
ประจำเดือนมาไม่ปกติในมุมมองแพทย์แผนจีน
อวัยวะสำคัญหลักๆที่เกี่ยวข้องการสร้างประจำเดือนในแพทย์แผนจีน คือ ม้าม ตับ และไต โดยม้ามนอกจากมีหน้าที่ขับความชื้น ดึงพลังที่สะอาดขึ้นสู่ทิศบน ย่อยและดูดซึมสารอาหารแล้ว ยังมีหน้าที่อีกอย่างที่สำคัญ คือทำหน้าที่สร้างเลือด ควบคุมทิศทางการเดินเลือดอย่างเหมาะสม และเป็นแหล่งสร้างสารอาหารที่สำคัญ เมื่อม้ามอ่อนแอสร้างสารอาหารไม่เพียงพอทำให้เลือดลมปราณพร่อง ประจำเดือนไม่มาหรือมาช้า อวัยวะตับทำหน้าที่กักเก็บเลือดและควบคุมการระบาย เมื่อตับเกิดการอุดกั้นเป็นระยะเวลานานเกิดเป็นความร้อน ส่งผลให้ประจำเดือนไม่มาหรือมาเร็วกว่าปกติ ส่วนไตเป็นรากฐานของชีวิต เป็นทุนก่อนกำเนิดที่ได้จากพ่อแม่ เมื่อไตอ่อนแอ ร่างกายเกิดความไม่สมดุลจึงกระทบการสร้างประจำเดือน
นอกจากนี้การรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม ทานรสจัด ทานของเย็นหรือของทอดของมัน ก็ส่งผลต่อประจำเดือน อารมณ์ก็เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้ประจำเดือนไม่ปกติ โดยที่ความเครียด อารมณ์โกรธจะทำลายตับ ครุ่นคิดหรือชอบคิดมาก ขี้กังกลทำลายม้าม เมื่อม้ามและตับขาดสมดุล การสร้างเลือดและระบายเลือดจึงเกิดความผิดปกติได้
แนวทางการรักษาตามหลักแพทย์แผนจีน
บำรุงม้าม ปรับสมดุลตับและไต บำรุงเลือด กระจายเลือดและลมปราณ